خواجه نصر الدین طوسی از دانشمندانی است که باید برای او از واژه ی علامه دهر استفاده نمود؛ زیرا این دانشمند در علومی همچون فلسفه و فقه و ستاره شناسی و ریاضی و پزشکی و معماری و نجوم به درجه ی دانشمندی رسیده بود.
و در تخصص های خود خدمات زیادی به جهانیان ارائه کرده است بطوری که در قرن 16 میلادی کتابهای مثلثات او در فرانسه ترجمه شد و یکی از گسترش دهندگان این علم بود.
ابوجعفر محمد بن محمد بن حسن طوسی (متولد ۵۷۹–۶۵۳ هجری) شاعر، همه‌چیزدان، فیلسوف، متکلم، فقیه، ستاره‌شناس، اندیشمند، ریاضیدان، منجم، پزشک، عارف و معمار ایرانی بود. کنیه‌اش «ابوجعفر» و به القابی چون «نصیرالدین»، «محقق طوسی»، «استاد البشر» و «خواجه» شهرت دارد.
فعالیت‌های علمی
- سنت فلسفه مشایی را که پس از ابن سینا در ایران رو به افول گذاشته بود، بار دیگر احیا کرد.
- مجموعه آرا و دیدگاه‌های کلامی شیعه را در کتاب تجرید الاعتقاد گرد آورد.
- رصدخانه مراغه را ساخت.
- جداول بسیار دقیق از حرکت سیاره‌ای ایجاد کرد، که یک مدل سیاره‌ای به روز شده و انتقاداتی از نجوم بطلمیوسی بود.
- در کنار رصدخانه مراغه کتابخانه‌ای با حدود چهل هزار کتاب ایجاد کرد.
- مثلثات را به عنوان یک شاخه ریاضی به‌عنوان یک علم مطرح کرد.
- با پرورش شاگردانی همچون قطب الدین شیرازی و گردآوری دانشمندان ایرانی عامل انتقال تمدن و دانش‌های ایران پیش از مغول به آیندگان شد.
- شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد او بر نظریه خورشید مرکزی کوپرنیک تأثیر داشته‌است.
تاریخ 5 اسفند را به یاد این دانشمند بزرگ ایرانی روز مهندس نامگذاری کرده اند. و در این روز برای یادبود و قدردانی از مهندسینی که قدم در راه این دانشمند گزارده‌اند، همایش ها و مراسم مختلفی برگزار میشه.
البته به پیشنهاد پیشنهاد فدراسیون جهانی سازمان‌های مهندسی (WFEO)، یونسکو ۴ مارس را به عنوان «روز جهانی مهندسی یونسکو برای توسعه پایدار» اعلام کرد.
شرکت حدیدسازان قرن روز مهندس را به تمام مهندسین ایران تبریک میگوید.
